Vuurgaard, moespad, wijntuin… Als we terugblikken op het afgelopen jaar, zie ik de maanden voor me als de bladzijden van een dagboek, vol kleine overwinningen en lessen van de natuur.

Het begon allemaal in april/mei, toen we na een lange winter eindelijk onze druivenstokken konden planten. De kleine wijngaard van vijfenzeventig stokken werd geen standaard patroon, maar een eerbetoon aan de natuur zelf: de nerven van een boomblad. De cabernet cortis vormt de hoofdnerf in het midden, terwijl de souvignier gris aan de schaduwrijkste linkerkant de zij-nerven creëert. Aan de zonnige rechterkant plantten we de monarch, een hybride druif die de warmte van de zon hard nodig heeft.

In juni was het nog wachten op de eerste druiven, dus verlegden we onze focus naar een ander geschenk van de natuur: vlierbloesemsiroop. Een eenvoudig, bijna kinderlijk recept dat begint met het zachtjes uitschudden van geplukte bloesems om ongenode gasten te verwijderen. Daarna knippen we de bloemetjes zorgvuldig van de steeltjes om te voorkomen dat het bitter wordt, voegen er citroen aan toe voor de frisheid en conservering, en laten het geheel twee dagen trekken.

Het sap wordt vervolgens ingedikt met suiker tot een heerlijke siroop, klaar om in flesjes te worden gebotteld. Het was een perfecte traktatie voor onze eerste Open Vuurpad Dag, waar we het serveerden met zelfgemaakte brandnetelquiche, gemaakt van brandnetels rechtstreeks van ons land.

Juli stond in het teken van de natuur, met een kruidenwandeling onder leiding van Anne van der Linden. Hoewel de lente eigenlijk de beste tijd is, ontdekten we tot onze vreugde dat er nog genoeg te vinden was, van gewone weegbree en guichelheil tot gele ratelaar en nagelkruid. Het was een leerzame middag en we kregen van Anne een simpele, maar waardevolle tip: thee van vlierbloesems. Gewoon een scherm in een theeglas, kokend water eroverheen, en klaar.

In augustus zagen we de moestuinbakken op het Vuurpad hun waarde bewijzen; de groenten deden het hier duidelijk beter dan op de Sint-Pietersberg. Het zette ons aan het denken: misschien moesten we al onze moestuinplannen verplaatsen naar het Vuurpad. Naast de bakken plantten we nog vier nieuwe fruitbomen: twee appel- en twee perenbomen van kwekerij Bastin.

September bracht een verandering in het landschap. De allesoverheersende brandnetels maakten plaats voor een bloemrijker grasland, waar hier en daar een pompoen zijn weg vond. Om het gemaaide gras te verwerken, bouwde Pim een hooiruiter, een eeuwenoude constructie van takken in de vorm van een tipi. Het hooi kan hierop drogen, en het werd meteen een toevluchtsoord voor insecten, vogels en muizen. Misschien spotten de uilen en valken in de buurt de muizen ook wel, waardoor onze hooiruiter een levendig onderdeel van het ecosysteem wordt. De droge zomer had wel zijn tol geëist; de wijngaard had het zwaar. Maar een gezonde druivenstok moet ‘struggelen,’ en we hoopten dat de jonge aanplant het zou redden.

In oktober bleef de moestuin ons verrassen met een overvloed aan mierzoete kerstomaatjes, onaangetaste aardappelen en veel sla. De druivenstokken piepten vrolijk boven hun hoezen uit. De oogst voelde gezonder, minder getergd dan in onze traditionele volkstuin. We voelden hier meer evenwicht, niet alleen in de tuin, maar ook in ons hoofd.

In november hakten we de knoop door: we stopten met de moestuin op de Sint-Pietersberg. Hoewel het de hoogstgelegen moestuin van Nederland was en ons tijdens de pandemie veel plezier en inspiratie had gegeven, was het tijd voor een nieuw hoofdstuk. Terugkijkend hebben we veel geleerd, ook al was de oogst aan groenten bescheiden.

December bracht een onverwachte koudegolf die het Vuurpad overviel met een prachtige witte sluier van vorst. De spruitjes waren te laat geplant en bleven klein, maar het leerde ons wel beter te plannen. Nu moest de wijngaard, na de droge zomer, een nieuwe uitdaging aangaan. De jonge stokken waren kwetsbaar en konden al bij -10 graden Celsius beschadigd raken. Het was begin december en het had al min zeven gevroren. Zouden de stokken deze winter overleven?

2022 was hoe dan ook een vruchtbaar jaar. Het was het jaar van verandering, van afscheid nemen en het nieuwe te omarmen. Vaarwel moestuin en hallo Vuurpad!