Op een zonnige junidag rijden we de Keerderberg op, via de Rijksweg die de poort vormt naar het Limburgse heuvelland. Halverwege de helling, aan de linkerkant, lag ooit een Romeinse villa met uitzicht over het Maasdal en de stad Maastricht. Precies op deze historische plek, waar de Romeinen vermoedelijk al gewassen verbouwden, wortelen de druivenstokken van Domaine Backerbosch. De wortels zoeken hun weg door löss, leem en een onderlaag van kalk, op zoek naar Limburgs ‘wijwater’.

Twintig jaar geleden, bij de aanleg van een naastgelegen golfbaan, werden de fundamenten van een Romeinse villa blootgelegd. Ook werden er werktuigen gevonden die bewijs lijken te zijn van antieke landbouw. Deze vondsten, nu in de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden, roepen de vraag op: bevinden we ons hier op de oudste wijngaard van Nederland?

Werk in de Wijngaard

We parkeren bij wijnwinkel Sauter en wandelen de wijngaard in voor een afspraak met Jean Muytjens, de keldermeester van Domaine Backerbosch. Jean laat me meteen het werk in de wijngaard zien.

“Het is veel handwerk,” legt hij uit. “Bladeren uitdunnen en snoeien zijn cruciaal, zodat de wind goed door de ranken kan blazen. Dit voorkomt schimmels. De zomersnoei doen we de hele zomer door om te veel bladeren en takken te verwijderen.”

Ook het uitdunnen van de druiventrossen is belangrijk, want dat komt de concentratie van het sap ten goede. De snoeitakken worden verhakseld en dienen als compost, een mooi voorbeeld van circulair werken.

Warmte accu

Ik vraag wat ze met het onkruid doen. “Dat halen we één keer per jaar weg,” antwoordt Jean. “Een kale, onkruidvrije grond warmt namelijk sneller op door de zon en fungeert als een soort accu. Overdag slaat de grond de warmte op en ’s nachts geeft hij die weer af. Het scheelt soms wel 10 graden met het gras ernaast, en dat bevordert de rijping.”

Een andere reden om onkruid te verwijderen is de kans op meeldauw, wat vaak spuiten vereist. “We proberen zo min mogelijk te spuiten. In plaats daarvan zaaien we een bloemenmengsel rondom de wijngaard in, dat helpt de bijen en zorgt voor een natuurlijk evenwicht.”

Kruisgang

We lopen via een pad omhoog naar de top van de heuvel. Vanaf hier hebben we een fantastisch uitzicht over het Maasdal. Op deze heuvel staan twaalf mergelkapelletjes die samen een kruisgang vormen. De kapellen en het naastgelegen landgoed met klooster staan onder monumentenzorg.

“Een gang vanuit het klooster komt uit bij het pand van Sauter Wijnen, voorheen Caves Cadier,” vertelt Jean met een knipoog. “Hier werd de Samos-wijn afgevuld die aan alle kerken werd geleverd.” Jean vermoedt dat de kelders getuige zijn geweest van talloze verhalen. “Paters waren wereldreizigers en namen druivenstokken mee naar deze regio, waarmee ze onder andere deze wijngaard aanlegden.”

Jean heeft vijf jaar lang geprobeerd de oude, vrome druivenstokken nieuw leven in te blazen, maar tevergeefs. Uiteindelijk werden de stokken gerooid en verbrand.

Maria

Dan lopen we door naar de Mariakapel. “Op een avond klommen we op de rots van de kapel en hebben we het beeld van Maria gedraaid,” vertelt Jean. “Ze keek richting het klooster, maar ik heb haar naar rechts gedraaid, richting de wijngaard.”

“Is dat geen heiligschennis, meneer Muytjens?” vraag ik met een glimlach.

Jean, een man van de praktijk, antwoordt bloedserieus: “Sindsdien hebben we geen last meer van vorst en hagel. Echt waar! Twee jaar geleden lag er in het aangrenzende weiland twee centimeter dikke hagel, terwijl hier in de wijngaard niets viel. Dat kan geen toeval zijn.”

Golfbal

Natuurlijk is er ook wel eens een verdwaalde golfbal die de verkeerde kant op vliegt. Oorspronkelijk werden er houten palen gebruikt, omdat golfballen van de metalen palen afketsten. “Inmiddels gebruiken we weer metalen palen,” vertelt Jean, “maar die zijn zo opgesteld dat ze ‘golfproof’ zijn.”

Jean praat af en toe met golfers. “Sommigen wijzen naar de druiven en vragen verbaasd: ‘Zijn dat peren?’ Ik schud dan mijn hoofd,” zegt hij lachend. “Maar gelukkig zijn er ook golfers die oprecht geïnteresseerd zijn en een praatje komen maken.”

Naast verdwaalde golfballen hebben ze ook wel eens last van dassen. De dassen eten in totaal zo’n vijftig kilo aan druiven op. “Verwaarloosbaar, want onze totale oogst is vier- tot zesduizend kilo,” zegt Jean nuchter. “De das moet toch ook eten?”

Druivenrassen

Terug naar de wijngaard. Welke druivenrassen zijn er ongeveer twintig jaar geleden aangeplant?

Jean vertelt: Op de 1,2 hectare staan onder andere:

• Helios: Volgens Jean ‘spritzig’ zuur en weinig zoet.
• Solaris: Heel zoet en weinig zuur.
• Bianca: Gebruikt voor een Prosecco en een heerlijke Eiswein.
• Regent: Een mooie druif voor rode wijn, maar helaas gevoelig voor de Suzuki-vlieg.

We sluiten ons bezoek af met koffie en zelfgemaakte rabarbervlaai van wijnmeester en verhalenverteller Jean, die nog lang niet uitgepraat is over ‘zijn’ Domaine Backerbosch.

Na het afscheid rijden we de Keerderberg af, met in de achteruitkijkspiegel een verdwijnende Maria die waakt over de druiven, de dassen en de golfers. Jean heeft misschien wel gelijk: Backerbosch is een Lourdes voor de Limburgse wijn, met een bodem die een Romeins verleden in zich draagt.

Dag Jean.

Meer weten?

• www.domainebackerbosch.nl
• www.sauter.nl
• www.heerderberg.nl (gelegen aan de overkant van de wijngaard)
• Romeinse vondsten via het Rijksmuseum van Oudheden