Lourdes van de Limburgse Wijn: Domaine Backerbosch

Op een mooie zonnige dag in juni rijden we de Keerderberg omhoog via de Rijksweg, de poort naar het Limburgse heuvelland. Halverwege de helling, aan de linkerkant, lag ooit een Romeinse villa met uitzicht op het dal van de Maas en de stad Maastricht.

Op de fundamenten van deze Villa Urbana wortelen de druivenstokken van wijngaard Domaine Backerbosch zich in de löss en leem en daaronder een laag kalk,  op zoek naar water en voedingsstoffen.

Ten tijde van de aanleg van een golfbaan, naast de wijngaard, zo’n twintig jaar geleden, werd de fundering van een Romeinse villa blootgelegd. Veel werktuigen werden aangetroffen die een bewijs lijken te zijn dat er toendertijd gewassen werden verbouwd. Deze antieke voorwerpen bevinden zich in de collectie van het Rijksmuseum voor oudheden te Leiden.

Betekenen deze vondsten dan ook dat we ons bevinden in de oudste wijngaard van Nederland?

We parkeren de auto bij wijnwinkel Sauter en lopen zo vanaf de parkeerplek de wijngaard in.

Ik heb een afspraak met Jean Muytjens, de keldermeester van Domaine Backerbosch, die meteen begint te vertellen over het reilen en zeilen van ‘zijn’ wijndomein als we over het landgoed wandelen.

‘’Het werk in de wijngaard is veel handwerk zoals bladeren uitdunnen, snoeien. De wind moet er goed doorheen kunnen blazen zodat schimmels geen kans krijgen. De zomersnoei kan de hele zomer door omdat teveel bladeren en takken eigenlijk altijd weggehaald kunnen worden.
Trosjes worden uitgedund want dat komt de concentratie van het sap ten goede. De snoeitakken worden verhakseld en hergebruikt als compost’’.

Ik vraag wat men doet met onkruid. ‘’Dat halen we 1x per jaar weg’’ zegt Jean. Waarom? vraag ik. Hij vertelt ‘’De zon warmt namelijk de kale onkruidvrije grond op. Het scheelt soms 10 graden met de grasgrond ernaast. Het is als een accu, overdag laadt deze zich op met warmte en s’nachts wordt deze warmte weer afgegeven. Dat komt de rijping ten goede. Vandaar dat we het onkruid tussen de stokken weghalen’’.

‘’Nog een reden om het weg te halen is dat er meeldauw in zit (een beruchte schimmel) en daar moet je weer heel vaak voor spuiten. Maar je kunt dat allemaal wel kapot spuiten maar dat doen we niet. We zaaien ook een bloemenmengsel in rond de wijngaard om de bijen wat te helpen. Dat zorgt voor het evenwicht in de wijngaard’’.

We lopen naar de heuvel, via een paadje omhoog, zodat we boven de wijngaard staan en kunnen genieten van een fantastisch uitzicht over het Maasdal. Er staan hier op deze heuvel een aantal kapelletjes gemaakt van mergel. Dat noemt men een kruisgang. De twaalf kapellen vallen onder monumentenzorg net als het landgoed met het klooster waar nog vijf paters wonen.

”Eén gang vanuit het klooster komt uit in het pand van Sauter Wijnen, voorheen Caves Cadier. De Samos-wijn die in alle kerken werd afgeleverd werd hier ook afgevuld” Jean denkt dat in die kelders zich heel wat heeft afgespeeld haha…

“Paters waren echte wereldreizigers en namen druivenstokken mee naar deze regio waarmee ze een wijngaard hebben aangelegd”.

Vijf jaren is Jean bezig geweest om deze oude druivenstokken nieuw leven in te blazen. Maar het had weinig zin en ze hebben deze druivenstokken maar gerooid.

We wandelen richting Mariakapel. Er volgt een anekdote. ‘’Een avond zijn we op de rots van de kapel geklommen en hebben het beeld in de richting van de wijngaard gezet’’. De Maria keek namelijk eerst naar links en Jean heeft toen Maria naar rechts, naar de kant van de wijngaard, gedraaid.
Is dat geen heiligschennis? Jean is praktisch ingesteld ”Sindsdien hebben we geen last meer van vorst en hagel! Het is écht waar!” vertelt hij bloedserieus ”twee jaren geleden lag in het aangrenzende weiland twee centimeter dik de hagel en hier in de wijngaard helemaal niets. Kan geen toeval zijn´.

Er vliegt ook wel eens een golfbal de verkeerde kant op richting wijngaard. De keuze voor houten palen als geleidingssysteem heeft men uit noodzaak moeten maken ivm met de rondvliegende golfballen. De golfballen ketsen namelijk af op metalen palen. ‘’We hebben inmiddels ook metalen palen als geleidingssysteem maar zo opgesteld dat ze golfproof zijn’’.

Jean spreekt wel eens met enkele golfers.”Wat zijn dat eigenlijk? zeggen ze dan´´Peren?´´Hoe is het mogelijk’’ zegt Jean hoofdschuddend. Maar er zijn er ook die een praatje maken en écht geïnteresseerd zijn. De relatie met de golfbaan is over het algemeen goed.

Naast af en toe een verdwaalde golfbal hebben ze ook wel eens last van dassenvraat. Vijftig kilo wordt er in totaal door de hongerige dassen opgegeten. Ze eten ook allerlei slakken en andere dieren op. Maar die 50 kg is verwaarloosbaar op de vierduizend kilo (en soms zesduizend kilo) opbrengst. ‘’De das moet toch óók eten’’ zegt Jean.

‘Welke druivenrassen zijn er zoal aangeplant zo’n twintig jaren geleden? ‘’Op de 1,2 hectare staan onder andere de druivenrassen Helios (‘spritzig’ zuur en weinig zoet), Solaris (heel zoet, weinig zuur). En die twee vullen elkaar goed aan in een blend.
Verder staat het druivenras Bianca aangeplant waar we Prosecco en een heerlijke Eiswein van maken. En voor de rode wijn gebruiken we de Regentsberger, een mooie druif maar helaas hebben we wel last van de Suzuki-vlieg, die vooral van rode druiven houdt’’.

Nog een laatste vraag: waarom de ene struik in de cordon-vorm gesnoeid is en een andere struik in een V-vorm? Hij legt uit dat ze experimenteren met een ander type snoei. Door het afbuigen op de onderste draad (methode Guyot en Cordon). Breken van de tien takken, er 9 over. Daarom proberen ze de V vorm uit (zie foto). Dit is niet ideaal maar een noodgreep.

We sluiten ons bezoek af met koffie en zelfgemaakte rabarbervlaai van wijnpater en smakelijke verhalenverteller Jean, die volgens mij nog lang niet uitgepraat is over zijn Domaine Backerbosch.

Na het afscheid lopen we naar beneden, stappen in de auto en rijden de Keerderberg af richting Maasdal, met in de achteruitkijkspiegel een verdwijnende Maria die waakt over rondvliegende golfballen, een vraatzuchtige das en druiven die groeien op een bodem met een Romeins verleden.

Volgens Jean is Backerbosch dan ook ‘de oudste wijngaard van Nederland’.

zie ook www.domainebackerbosch.nl en en www.sauter.nl

Ook de moeite waard om te bezoeken is www.heerderberg.nl dat aan de overkant van de wijngaard ligt aan de Rijksweg.

klik op deze link voor de Romeinse vondsten www.rmo.nl