Aldenborgh – Wijnhistorie op Limburgse kalkgrond
We bevinden ons in Eys, een klein dorpje tussen Aken en Maastricht in Zuid-Limburg, nabij het Drielandenpunt. Sinds de bescheiden start in 1988 heeft dit wijndomein een reputatie verworven als producent van voortreffelijke, voornamelijk mousserende Limburgse wijnen. Wat Aldenborgh écht onderscheidt is hun toewijding aan de natuur en het werk in de wijngaard. Ze gebruiken bijvoorbeeld hun eigen gisten om hun karaktervolle natuurwijnen te creëren. We dalen af in de wereld van de wijnmakers uit Eys waar respect voor traditie en innovatie hand in hand gaan. Maar eerst nemen we een duik in de geschiedenis met Peter en Chris Pelzer van Domein Aldenborgh.
Prins
Ik ontmoet Chris en Peter Pelzer thuis in het charmante dorpje Eys. We wandelen zo van het oude, zeventiende eeuwse huis via enkele trappen de heuvel op. Peter vertelt ondertussen: ”Er is hier een archeoloog bezig geweest die constateerde dat de muren van het kasteel, de burght, gebouwd zijn op Romeinse resten. Ze hebben dus Romeinse stenen gebruikt en de vesting van Eys hiermee gebouwd. Vanaf 1125 draagt barones Guda de Burght Eyra over aan het Prins Bisdom van Luik. Die hebben hier een zetbaas gezet, een borggraaf noemden ze die, en die werd betaald in wijn. Wijnbouw gaat dus ver terug in Eys. In Leuven is een publicatie geweest die gaat over de wijnvoorziening van de Prins Bisschop van Luik. Dat stopte in de zestiende eeuw. Er braken toen roerige tijden aan, zoals de tachtigjarige oorlog en daarbovenop de kleine ijstijd, waardoor de wijnbouw in verval kwam”.
Eyra
We lopen door de heuvel op. ”De laatste wijnheer was Jan van Strijthagen. Die was heer van Valkenburg maar ook van Eys en had een adelijk wijnhuis hier. Dat is geen opslagruimte geweest maar dat was de bierbrouwerij die hij verbouwde tot wijnhuis. Kortom de wijnbouw in Eys, op de kalkgrond met zijn terrassen, dat is iets wat uit een ver verleden komt”. Chris: ”Hier heeft dus ooit een zeshoekige burght gestaan. Door middel van satellietopnames kun je dingen zien die honderd jaar geleden verdwenen zijn en die toch op een of andere manier in het landschap tot uitdrukking komen”.
En vanwaar de naam ‘’Eyra’’ voor de mousserende Riesling? Chris:”De naam is van oorsprong Scandinavisch, daar tref je meer Eyra’s aan. Het zijn eigenlijk verhoogde liggingen. Het logo op de fles representeert dit ook. Het is een berg waarop een Burght staat met de wijnrank. Een kunstenaar heeft dit etiket ontworpen, in de stijl van Jugendstil”.
Boer
We komen aan bij de wijngaard boven op de heuvel. Hoe zijn jullie hier zelf terecht gekomen? Peter:’’Ik ben begonnen als boer met het idee, de mogelijkheid om iets op te slaan om het daarna te kunnen vermarkten. Dan kom je heel snel in de wijnbouw uit. Ik noem het plat gezegd, een van de edele conserven. Het geeft je de mogelijkheid als boer om niet in de uitverkoop te hoeven gaan. We hebben verhoudingsgewijs een kleine wijngaard. Wij hebben zes hectare en per hectare zo’n drieduizend stokken. En we hebben nu zo’n drie hectare in productie”. Wat is de opbrengst? vraag ik. ”Normaal gesproken zouden wij met zo’n twaalfduizend liter wel tevreden zijn”.
Topchef
En hoe is de filosofie ontstaan van het werken met de natuur? Peter: ’’Het mooiste vind ik daar nu aan dat we als voorbeeld mogen dienen voor de rest van de landbouw. Wij hebben het geluk dat we klanten hebben met een goede neus voor kwaliteit, smaak en interesse in ons product. Dat geldt ook voor het personeel van de restaurants, topchefs en sommeliers. Er is een trend richting meer en meer biologische en biodynamische lokale producten. Dit omdat de smaak en kennis van de huidige consument veranderd is. Men moet als wijnmaker dan ook meegaan en maximaal inzetten om op hoog niveau mee te kunnen draaien.
Foto gemaakt tijdens proeverij op Vuurpad
Bach
We staan inmiddels weer beneden aan de heuvel voor de kleine kalkgroeve met in de nis een mariabeeld. Peter:’’ Hier zie je een dwarsdoorsnede van de wijngaard. Je ziet in dit geval geen wortels van druiven maar wel de wortels van de kastanjeboom. Dit illustreert hoe de druivenstok zijn voeding peurt uit de kalkstenenbodem. Er zitten hier de wezenlijke bestanddelen die de smaak vormen voor het uiteindelijke product. Het zijn niet alleen de zuren maar ook de fijne bitterstoffen, in die hele compositie, die de diepgang aan de wijn geeft. Ik noem dat zelf het ‘’Bach-effect’’. Dat komt door de natuur te respecteren”.
Wat bedoel je precies met het Bach-effect? ”Ik bedoel daarmee de diepgang, niet de smaak van de vruchten zelf maar de complexiteit die de wijnen krijgen. Naar mijn idee is dat toch mineraliteit. Ik zeg niet dat je hier letterlijk kalium proeft. De diepgang die zich vertaald in de smaak krijg je naar mijn mening pas als planten de mogelijkheid hebben om te fourageren in steenrijke omgevingen. Dat maakt het werk in de wijngaard ook zo spannend. Ik vind het daarom ook zo leuk dat je wijnen hebt die van leisteen komen en van de kalk, kortom producten die weerspiegelen het terroir”.
Peter en Chris hebben zoveel te vertellen over bijvoorbeeld hoe om te gaan met pesticiden, moderne snoeimethoden, historische druivensoorten uit de tijd van Karel de Grote, daar kan een boek mee gevuld worden. Dus genoeg materiaal voor nog een paar blogs….wordt vervolgd!